Ciąża i poród

Badania kobiety w czasie ciąży

Po stwierdzeniu ciąży każda kobieta powinna zgłosić się do swojego lekarza ginekologa położnika w celu jej potwierdzenia i nadzorowania oraz zaplanowania opieki okołoporodowej. Już podczas pierwszej wizyty lekarz powinien założyć pacjentce kartę przebiegu ciąży. Jest to od tego momentu najważniejszy dokument dla przyszłej mamy. Założenie karty oraz systematyczne wizyty i badania diagnostyczne pozwalają na kontrolowanie prawidłowości przebiegu ciąży oraz wczesne wykrycie ewentualnych symptomów zagrożeń dla dziecka. Ciążę prawidłową może także nadzorować położna, ale nadal nie jest to w Polsce szeroko dostępne.

I trymestr (1.-14. tydzień ciąży) 2 wizyty

• Badanie ogólne (pomiar wzrostu, masy ciała, BMI, ciśnienia tętniczego krwi). Badanie to służy ocenie ogólnej Twojego stanu zdrowia. Ustalenie BMI – wskaźnika masy ciała pomoże określić, jak dużo można przytyć. Bardzo istotnym badaniem diagnostycznym jest ocena ciśnienia krwi. Nie powinno być ono wyższe niż 135/85 mmHg.
• Badanie ginekologiczne (dwuręczne i/lub z użyciem wziernika). Badanie wykonuje się w celu stwierdzenia ciąży, położenia macicy oraz oceny budowy miednicy kostnej. Podczas badania lekarz dokładnie ogląda szyjkę macicy pod kątem występowania stanów zapalnych lub nadżerki.
• Badanie cytologiczne i ocena wydzieliny pochwowej (wymaz z szyjki macicy i pochwy). Przygotowując się do badania, przez 2-3 doby przed pobraniem wymazu nie należy wykonywać płukania pochwy, nie stosować globulek dopochwowych i maści oraz należy powstrzymać się od współżycia płciowego.
• Badanie piersi polega na dokładnym obejrzeniu i kontroli palpacyjnej piersi, brodawek oraz dołów pachowych w różnych pozycjach ciała. Służy to ocenie nieprawidłowości lub zmian występujących w piersiach.
• Badania krwi (morfologia, grupa krwi i czynnik Rh, stężenie glukozy na czczo, WR – badanie w kierunku kiły i przeciwciał anty-HIV). Wiele kobiet ma skłonność do występowania niedokrwistości podczas ciąży. Badanie morfologii krwi pozwala na wczesne wykrycie nieprawidłowości w obrazie krwi. Ważnym badaniem w ciąży jest badanie grupy krwi i czynnika Rh, gdyż pozwala rozpoznać niezgodność serologiczną między matką a dzieckiem oraz wdrożyć odpowiednie postępowanie. Kiła jest chorobą przenoszoną drogą płciową, która koniecznie musi być leczona. Badanie w kierunku nosicielstwa wirusa HIV jest badaniem zalecanym, wykonywanym po uzyskaniu zgody od ciężarnej. Przed pobraniem krwi bądź na czczo przez 6-8 godzin.
• Badanie ogólne moczu służy ocenie obecności bakterii, cukru i białka w moczu. Składniki te w ciąży mogą występować dość często, ale zawsze należy wykluczyć u kobiety infekcję dróg moczowych, stan przedrzucawkowy oraz cukrzycę. Przygotowując się do badania rano, po uprzednim dokładnym podmyciu się,
  należy zasłonić wejście do pochwy gazikiem i oddać środkowy strumień moczu do specjalnego pojemniczka (dostępnego w aptekach).
• Pierwsze badanie USG w celu potwierdzenia i określenia zaawansowania ciąży.
• Konsultacja u lekarza stomatologa. W okresie ciąży zęby narażone są bardziej niż zwykle na powstawanie chorób dziąseł oraz próchnicy. Spowodowane jest to przez zmiany hormonalne oraz zwiększone zapotrzebowanie na wapń i witaminy. Podczas wizyty stomatolog dokładnie obejrzy jamę ustną, dziąsła i zęby, przekaże zalecenia dotyczące pielęgnacji oraz zaleci ewentualne leczenie.
• Ocena ryzyka ciążowego. Na podstawie uzyskanego wywiadu i badań diagnostycznych lekarz oceni ryzyko pojawienia się ewentualnych nieprawidłowości w czasie ciąży. Jeżeli takie występują, ciąża wymaga większego nadzoru i częstszych wizyt u ginekologa położnika.
• Propagowanie zdrowego stylu życia podczas każdej wizyty lekarskiej. Polega ono na edukacji kobiety na temat prawidłowego odżywiania się, higienicznego trybu życia oraz uświadomieniu wpływu używek na rozwój płodu.
• Jeżeli ciążę prowadzi położna lub lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, skierują oni przyszłą Mamę na kontrolną wizytę u lekarza ginekologa położnika.

II trymestr (14.-26. tydzień ciąży) – 3 wizyty

• Badanie ogólne (pomiar masy ciała, ciśnienia tętniczego krwi) kontynuuje się w celu oceny prawidłowości przebiegu ciąży.
• Badanie ginekologiczne ocenia wielkość macicy w stosunku do wielkości płodu, a tym samym prawidłowość wzrastania dziecka i przebiegu ciąży.
• Ocena kwasowości pochwy wykonywana w celu wykrycia stanów zapalnych pochwy i wdrożenia dalszej, pogłębionej diagnostyki.
• Badania krwi (morfologia, stężenie glukozy godzinę po podaniu doustnym 75 g glukozy). Na badanie stężenia glukozy powinno się iść na czczo. Można zabrać ze sobą cytrynę – pomoże ona w przełknięciu bardzo słodkiego roztworu glukozy, który dostaje się do wypicia przed badaniem.
• Badanie przeciwciał anty-Rh u kobiet z czynnikiem Rh(-) ujemnym.
• Badanie ogólne moczu.
• Badanie położnicze zewnętrzne. Polega na pomiarze obwodu brzucha, określeniu wysokości dna macicy oraz pomiarze odległości od spojenia łonowego do dna macicy przez powłoki brzuszne. Wszystkie te pomiary mają na celu ocenę fizjologicznego rozwoju dziecka. Osoba wykonująca to badanie określi także położenie płodu i jego część przodującą.
• Drugie badanie USG w celu oceny prawidłowości rozwoju płodu.
• Ocena czynności serca płodu.
• Ocena ryzyka ciążowego dokonywana jest podczas każdej wizyty lekarskiej ze względu na to, że w każdym okresie ciąży może pojawić się czynnik zaburzający jej prawidłowy przebieg.
• Propagowanie zdrowego stylu życia w czasie każdej wizyty lekarskiej.

III trymestr (26.-40. tydzień ciąży) – 5-6 wizyt

• Badanie ogólne (pomiar masy ciała, ciśnienia tętniczego krwi).
• Badanie ginekologiczne.
• Ocena wydzieliny pochwowej i pH pochwy.
• Badanie piersi.
• Badanie położnicze zewnętrzne.
• Ocena wymiarów miednicy – pomiar miednicy wykonywany jest specjalnym narzędziem (miednicomierz) w pozycji leżącej. Jest to badanie bezbolesne.
• Ocena czynności serca płodu.
• Ocena ruchliwości płodu. Pierwiastka pierwsze ruchy płodu powinna odczuwać od 20. tygodnia, natomiast w kolejnej ciąży od 18. tygodnia. Przeciętna aktywność płodu to 90 odczuwalnych ruchów w ciągu 12 godzin do 32. tygodnia ciąży i ok. 50 w terminie porodu.
• Badania krwi (morfologia, antygen HBs – badanie w kierunku żółtaczki zakaźnej, drugie badanie na nosicielstwo kiły, drugie badanie na nosicielstwo wirusa HIV – za zgodą ciężarnej).
• W przypadku wystąpienia wskazań – podanie globuliny anty-D u matek Rh(-) ujemnych niewytwarzających przeciwciał anty-Rh (28.-30. tydzień ciąży). Jest to zalecane u kobiet w pierwszej ciąży.
• Badanie ogólne moczu.
• Trzecie badanie USG w celu oceny wzrostu i położenia płodu, łożyska oraz płynu owodniowego.
• Konsultacja stomatologiczna.
• Ocena ryzyka ciążowego.
• Propagowanie zdrowego stylu życia
  podczas każdej wizyty lekarskiej.